Merhaba saygı değer psikoloji meraklıları,
Bugünkü rehberimde sizleri ‘’Sosyal Anksiyete Bozukluğu’’
hakkında bilgilendireceğim. Yazımın sonunda yaklaşık 5 dakikanızı alacak bir
test ile siz de sosyal anksiyete düzeyinizi ölçebilirsiniz. Keyifli
bilgilenmeler dilerim.
Sosyal anksiyete bozukluğu, bir diğer adıyla ‘’Sosyal fobi’’ ya da ''Sosyal kaygı'',
sosyal ortamlarda aşırı korkuya neden olan bir tür anksiyete bozukluğudur. Bu
bozukluğa sahip insanlar, insanlarla konuşmak, yeni insanlarla tanışmak ve
sosyal toplantılara katılmak konusunda sorun yaşarlar. Başkaları tarafından
yargılanmaktan veya incelenmekten korkarlar. Korkularının mantıksız veya sebepsiz
olduğunu anlayabilirler, ancak üstesinden gelmek için kendilerini güçsüz
hissedebilirler.
Sosyal fobi, utangaçlıktan farklıdır. Utangaçlık genellikle
kısa sürelidir ve kişinin hayatını aksatmaz. Sosyal fobi kalıcıdır ve güçten
düşürür. Kişinin hayatında şu noktaları etkiler:
ü
İş hayatı
ü
Okul hayatı
ü
Ailelerinin dışındaki insanlarla yakın ilişkiler
geliştirme
Bu bozukluğun belirtileri 13 yaş civarında başlayabilir.
Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri
Psikolojik belirtiler şunları içerebilir:
ü Sosyal durumlar hakkında yoğun endişelenmek
ü Bir olay hakkında günler veya haftalar önce endişelenmek
ü Sosyal etkinliklerden kaçınma veya katılmanız gerekiyorsa arka plana karışmaya çalışmak
ü Sosyal bir durumda kendinizi utandırmak konusunda endişelenmek
ü Diğer insanların stresli veya gergin olduğunuzu fark edeceği konusunda endişe etmek
ü Sosyal bir durumla yüzleşmek için alkole ihtiyaç duymak
ü Kaygı nedeniyle okula veya işe gitmemek
Sosyal etkileşim aşağıdaki fiziksel semptomlara neden olabilir:
ü Kızarma
ü Mide bulantısı
ü Aşırı terleme
ü Titreme
ü Konuşma zorluğu
ü Baş dönmesi
ü Hızlı kalp atış hızı
ü Kas gerginliği
 |
| Huriye Çevik, ''Sosyal Kaygı Bozukluğu'' |
Sosyal Anksiyete Bozukluğuna Ne Sebep Olur?
o
Zorbalığa maruz kalma
o
Aile içi çatışma
o
Cinsel istismar
Diğer sebepler genetik olabilir. Örneğin, Sosyal fobisi olan
bir aile üyeniz varsa, sizin de sosyal fobiye sahip olma ihtimaliniz vardır. Örneğin
bir çocuk, anksiyete bozukluğu olan ebeveynlerinden birinin davranışını
öğrenerek anksiyete bozukluğu geliştirebilir. Bunun dışında, beynin korku
tepkinizi kontrol eden kısmı olan aşırı aktif bir amigdalaya sahip olmakla da
bağlantılı olabilir. Ayrıca, kontrol edici veya aşırı korumacı ortamlarda
yetiştirilen çocuklar da anksiyete bozukluklarına sahip olabilir.
Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Tedavisi
·
Bilişsel davranışçı terapi
·
Grup terapisi
·
Kafeinden kaçınmak. Kahve, çikolata ve soda gibi
yiyecekler uyarıcıdır ve kaygıyı artırabilir.
·
Her gece en az sekiz saat uyumak tavsiye edilir.
Uyku eksikliği anksiyeteyi artırabilir ve sosyal fobi semptomlarını
kötüleştirebilir.
·
Seçici serotonin geri alım inhibitörleri
·
Anti-Anksiyete ilaçları
·
Beta blokerleri
Sosyal anksiyete bozukluğu belirtileriniz varsa bir uzmana görünmenizde fayda var. Sosyal anksiyete bozukluğu da grip/nezle gibidir; doğru teşhis ve tedavi ile önüne geçilebilir. Son olarak, bir psikiyatrist ve araştırmacı olan Dr. Michael R. Liebowitz tarafından geliştirilmiş ‘’LIEBOWITZ SOSYAL KAYGI ÖLÇEĞİ’’ ile sosyal fobinizi değerlendirebilirsiniz.
Bu ölçü, sosyal fobinin çeşitli durumlarda hayatınızda nasıl bir rol oynadığını değerlendirir. Her durumu dikkatlice okuyun ve bu durumla ilgili soruları kendinize göre yanıtlayın. İlk soru, bu durumda ne kadar endişeli veya korkulu hissettiğinizi sorar. İkinci soru, durumdan ne sıklıkla kaçındığınızı sorar. Ayrıca, uzman tarafından değerlendirme yapılmadan net bir sonuca varmak çoğu zaman zordur, lütfen test sonucunuzu değerlendirirken bunu da göz önünde bulundurunuz.
Normalde yaşamadığınız bir durumla karşılaşırsanız, "bu durumla karşı karşıya kalırsanız ne olur" diye düşünmenizi ve ardından bu varsayımsal durumdan ne kadar korkacağınızı ve kaçınma eğiliminde olacağınızı değerlendirmeniz istenmektedir. Test sonunda, her iki duruma verdiğiniz puanları toplayın ve sonucu elde edin. Örneğin, korku: 20, kaçınma: 15, toplam puan: 20+15= 35
Sonuç: hafif sosyal kaygı
|
Korku Kaçınma |
|
|
|
|
|
Durum |
Korku |
Kaçınma |
|
1. Halka açık yerlerde
telefon kullanmak |
|
|
|
2. Küçük bir grup
etkinliğine katılmak |
|
|
|
3. Halka açık yerlerde
yemek |
|
|
|
4. Başkalarıyla içmek |
|
|
|
5. Yetkili biriyle
konuşmak |
|
|
|
6. Seyirci önünde
oyunculuk, performans veya konuşma |
|
|
|
7. Bir partiye gitmek |
|
|
|
8. Biri sizi izlerken
çalışmak |
|
|
|
9. Biri sizi izlerken yazmak |
|
|
|
10. Çok iyi tanımadığın
birini aramak |
|
|
|
11. Çok iyi tanımadığınız
biriyle yüz yüze konuşmak |
|
|
|
12. Yabancılarla tanışmak |
|
|
|
13. Umumi tuvalet
kullanmak |
|
|
|
14. Başkaları içerideyken
bir odaya girmek |
|
|
|
15. İlgi odağı olmak |
|
|
|
16. Bir toplantıda
konuşmak |
|
|
|
17. Yeteneğinizin,
becerinizin veya bilginizin test edilmesi |
|
|
|
18. Çok iyi tanımadığınız
birine anlaşmazlık veya onaylamama durumu ifade etmek |
|
|
|
19. Çok iyi tanımadığınız
birinin gözlerinin içine bakmak |
|
|
|
20. Bir gruba önceden
hazırlanmış bir sözlü konuşma yapmak |
|
|
|
21. Birini romantik /
cinsel ilişki amacıyla tanışmaya çalışmak |
|
|
|
22. Geri ödeme için bir
ürünü mağazaya iade etme |
|
|
|
23. Parti vermek |
|
|
|
24. Ürünü almanız için yüksek
baskı yapan bir satış elemanına direnmek |
|
|
Puanlama ölçeği:
· 0-29 Sosyal fobiden mustarip değilsiniz
· 30-49 Hafif sosyal kaygı
· 50-64 Orta düzeyde sosyal kaygı
· 65-79 Belirgin sosyal kaygı
· 80-94 Şiddetli sosyal kaygı
· > 95 Çok şiddetli sosyal kaygı
Kaynakça:
https://www.healthline.com/health/anxiety/social-phobia#outlook
https://nationalsocialanxietycenter.com/liebowitz-sa-scale/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder