Psikoloji Rehberi Ψ: 2021

Merhaba saygı değer psikoloji meraklıları,

Bugünkü rehberimde sizleri ‘’Sosyal Anksiyete Bozukluğu’’ hakkında bilgilendireceğim. Yazımın sonunda yaklaşık 5 dakikanızı alacak bir test ile siz de sosyal anksiyete düzeyinizi ölçebilirsiniz. Keyifli bilgilenmeler dilerim.

Sosyal Anksiyete Bozukluğu

Sosyal anksiyete bozukluğu, bir diğer adıyla ‘’Sosyal fobi’’ ya da ''Sosyal kaygı'', sosyal ortamlarda aşırı korkuya neden olan bir tür anksiyete bozukluğudur. Bu bozukluğa sahip insanlar, insanlarla konuşmak, yeni insanlarla tanışmak ve sosyal toplantılara katılmak konusunda sorun yaşarlar. Başkaları tarafından yargılanmaktan veya incelenmekten korkarlar. Korkularının mantıksız veya sebepsiz olduğunu anlayabilirler, ancak üstesinden gelmek için kendilerini güçsüz hissedebilirler.

Sosyal fobi, utangaçlıktan farklıdır. Utangaçlık genellikle kısa sürelidir ve kişinin hayatını aksatmaz. Sosyal fobi kalıcıdır ve güçten düşürür. Kişinin hayatında şu noktaları etkiler:

ü İş hayatı

ü Okul hayatı

ü Ailelerinin dışındaki insanlarla yakın ilişkiler geliştirme

Bu bozukluğun belirtileri 13 yaş civarında başlayabilir.

Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Belirtileri

Psikolojik belirtiler şunları içerebilir:

ü Sosyal durumlar hakkında yoğun endişelenmek

ü Bir olay hakkında günler veya haftalar önce endişelenmek

ü Sosyal etkinliklerden kaçınma veya katılmanız gerekiyorsa arka plana karışmaya çalışmak

ü Sosyal bir durumda kendinizi utandırmak konusunda endişelenmek

ü Diğer insanların stresli veya gergin olduğunuzu fark edeceği konusunda endişe etmek

ü Sosyal bir durumla yüzleşmek için alkole ihtiyaç duymak

ü Kaygı nedeniyle okula veya işe gitmemek

Sosyal etkileşim aşağıdaki fiziksel semptomlara neden olabilir:

ü Kızarma

ü Mide bulantısı

ü Aşırı terleme

ü Titreme

ü Konuşma zorluğu

ü Baş dönmesi

ü Hızlı kalp atış hızı

ü Kas gerginliği

Huriye Çevik, ''Sosyal Kaygı Bozukluğu''

Semptomlar yalnızca insanların önünde yemek yerken veya yabancılarla konuşurken ortaya çıkabilir. Aşırı bir durumunuz varsa, tüm sosyal ortamlarda semptomlar ortaya çıkabilir.

Sosyal Anksiyete Bozukluğuna Ne Sebep Olur?

o Zorbalığa maruz kalma

o Aile içi çatışma

o Cinsel istismar

Diğer sebepler genetik olabilir. Örneğin, Sosyal fobisi olan bir aile üyeniz varsa, sizin de sosyal fobiye sahip olma ihtimaliniz vardır. Örneğin bir çocuk, anksiyete bozukluğu olan ebeveynlerinden birinin davranışını öğrenerek anksiyete bozukluğu geliştirebilir. Bunun dışında, beynin korku tepkinizi kontrol eden kısmı olan aşırı aktif bir amigdalaya sahip olmakla da bağlantılı olabilir. Ayrıca, kontrol edici veya aşırı korumacı ortamlarda yetiştirilen çocuklar da anksiyete bozukluklarına sahip olabilir.

Sosyal Anksiyete Bozukluğunun Tedavisi

· Bilişsel davranışçı terapi

· Grup terapisi

· Kafeinden kaçınmak. Kahve, çikolata ve soda gibi yiyecekler uyarıcıdır ve kaygıyı artırabilir.

· Her gece en az sekiz saat uyumak tavsiye edilir. Uyku eksikliği anksiyeteyi artırabilir ve sosyal fobi semptomlarını kötüleştirebilir.

· Seçici serotonin geri alım inhibitörleri

· Anti-Anksiyete ilaçları

· Beta blokerleri

Sosyal anksiyete bozukluğu belirtileriniz varsa bir uzmana görünmenizde fayda var. Sosyal anksiyete bozukluğu da grip/nezle gibidir; doğru teşhis ve tedavi ile önüne geçilebilir. Son olarak, bir psikiyatrist ve araştırmacı olan Dr. Michael R. Liebowitz tarafından geliştirilmiş ‘’LIEBOWITZ SOSYAL KAYGI ÖLÇEĞİ’’ ile sosyal fobinizi değerlendirebilirsiniz.

Bu ölçü, sosyal fobinin çeşitli durumlarda hayatınızda nasıl bir rol oynadığını değerlendirir. Her durumu dikkatlice okuyun ve bu durumla ilgili soruları kendinize göre yanıtlayın. İlk soru, bu durumda ne kadar endişeli veya korkulu hissettiğinizi sorar. İkinci soru, durumdan ne sıklıkla kaçındığınızı sorar. Ayrıca, uzman tarafından değerlendirme yapılmadan net bir sonuca varmak çoğu zaman zordur, lütfen test sonucunuzu değerlendirirken bunu da göz önünde bulundurunuz.

Normalde yaşamadığınız bir durumla karşılaşırsanız, "bu durumla karşı karşıya kalırsanız ne olur" diye düşünmenizi ve ardından bu varsayımsal durumdan ne kadar korkacağınızı ve kaçınma eğiliminde olacağınızı değerlendirmeniz istenmektedir. Test sonunda, her iki duruma verdiğiniz puanları toplayın ve sonucu elde edin. Örneğin, korku: 20, kaçınma: 15, toplam puan: 20+15= 35

Sonuç: hafif sosyal kaygı

Korku Kaçınma

0: Yok 0: Asla

1: Hafif 1: Bazen

2: Orta 2: Genellikle

3: Şiddetli 3: Sık sık

Durum	Korku	Kaçınma
1. Halka açık yerlerde telefon kullanmak
2. Küçük bir grup etkinliğine katılmak
3. Halka açık yerlerde yemek
4. Başkalarıyla içmek
5. Yetkili biriyle konuşmak
6. Seyirci önünde oyunculuk, performans veya konuşma
7. Bir partiye gitmek
8. Biri sizi izlerken çalışmak
9. Biri sizi izlerken yazmak
10. Çok iyi tanımadığın birini aramak
11. Çok iyi tanımadığınız biriyle yüz yüze konuşmak
12. Yabancılarla tanışmak
13. Umumi tuvalet kullanmak
14. Başkaları içerideyken bir odaya girmek
15. İlgi odağı olmak
16. Bir toplantıda konuşmak
17. Yeteneğinizin, becerinizin veya bilginizin test edilmesi
18. Çok iyi tanımadığınız birine anlaşmazlık veya onaylamama durumu ifade etmek
19. Çok iyi tanımadığınız birinin gözlerinin içine bakmak
20. Bir gruba önceden hazırlanmış bir sözlü konuşma yapmak
21. Birini romantik / cinsel ilişki amacıyla tanışmaya çalışmak
22. Geri ödeme için bir ürünü mağazaya iade etme
23. Parti vermek
24. Ürünü almanız için yüksek baskı yapan bir satış elemanına direnmek